Cihangir Gener
Tufandan sonra uygarlık açısından büyük bir gerileme yaşayan insanoğlu, hakimiyetin kadınların elinde olduğu bir anaerkil kabile dönemine girdi. Mu dininde tanrının dişil yönünün sembolü olan “Ay”, bu toplumlarda baş tanrı sıfatına yükseltildi.
Yunanistan’da “Ay” Tanrıçasına tapınımın geçerli olduğu “Baküs” dini ile “Güneş” Tanrısına tapınımın ön planda tutulduğu “Apollon” dini taraftarları arasında sürekli bir çatışma yaşanıyordu. (Apollon sözcüğü, Fenike dilinde “Evrensel Baba” anlamına gelen “Ap Olen”den türetilmiştir.)
Trakya’da “Ay Rahibeleri” eski “Baküs” dinine sahip çıkmak, onu kanlı ve ürkütücü bir görünüme büründürmek suretiyle üstünlüğü ele geçirmişler ve zaferlerin nişanesi olarak da kendilerine “Bakant” adını takmışlardı.
İşte Orpheus (ışık vasıtasıyla şifa veren anlamına gelir) böyle bir ortamda, bir Apollon rahibesinin oğlu olarak Trakya’da doğdu.
Apollon inanırlarının azınlıkta olduğu İ.Ö. 700’de Orpheus, Yunanistan’dan kaçarak Mısır’da Osiris rahiplerine sığındı. Burada inisiye edildikten sonra, Apollon dinini ihya etmek ve ona yeni bir veçhe vermek üzere ülkesine geri gönd6erildi. Ancak Orpheus, kendi prensiplerini öğretirken Mısır’lı rahiplerin yöntemini kullandı. Öğretisini, var olan inançlar üzerine ve bu arada “Baküs” dini üzerine kurdu. Bunun sonucu olarak da ortaya, çok tanrılı Zeus ve Dionysos dini çıktı.
Orpheic öğretiye göre, tüm tanrıların en büyüğü olan Zeus, tüm evrenin kendisinden var olduğu tanrıdır. Dionysos ise onun oğlu, yani tezahür etmiş ilahi kelamdır. Bir diğer adı ise Horus’tur. İnsanlar, Dionysos’tan bir parçadır. İnisiyeler ise insanoğlunun “Hermes”leri, yani ikincil tanrılardır.
Orpheus “Tanrılar bizde ölür, bizde dirilir.”, der. Yeniden doğuşa inanan Orpheus, gerçek Tanrı2nın tek, ancak ikincil tanrıların sonsuz sayıda ve çeşit çeşit olduklarını söyler.
Orpheus’un Dionysos’u Apollon’dan başkası değildir. Güneş Tanrısı olan Apollon, ışıktır, tanrısal nur’dur. Apollon’a ithaf edilen Delph Mabedi’nin kapısında “Kendini bil.” İbaresi yazılıdır. Tapınak, dört dorik sütun üzerine kurulan üçgen bir çatıdan ibarettir. Dört sütun, 4 büyük yaratıcı gücü ve dört temel elemanı simgelemektedir. Ucu yukarı dönük üçgen çatı ise insanın ulaşmaya çalıştığı “Tanrı”nın, yani makrokosmos’un simgesidir. Üçgen şeklindeki çatı, tanrısal üçlemeyi, eril ve dişil prensiplerle kutsal kelamı, yani oğulu ifade eder.
Orpheic dinin “mytos”u şöyledir: Başlangıçta sadece düzensiz boşluk, CHAOS vardı. CHRONOS (zaman) ile birleşen Chaos, GAIA’yı, (Toprak Ana- GAIA’nın bir diğer adı “adalet” manasına gelen THEMIS’tir.) NYKS’i (yer üstü karanlığı, gece), ve EREBOS’u (yer altı karanlığı) yarattı. Kendi kendine doğurma niteliğine sahip Toprak Ana, önce URANOS’u (gök), sonra dağları ve denizleri çıkardı bedeninden. Arkasından da Uranos’la birleşerek ikinci tanrısal nesli, 6 erkek titan (Titanides) ile 6 dişi titanı (Titanis) doğurdu. En son yaratılan titan KRONOS, annesi Gaia’nın yardımıyla babasının erkeklik organlarını keserek, ikinci kuşağın liderliğini ele geçirdi.
Mitolojide titanlar, kayaları üst üste koyarak göğe erişme ihtirasları yüzünden tanrı tanımazlığın, birbirlerini ve kendi çocuklarını yutma, yok etme gaddarlığı yüzünden kötülüğün simgesi sayılmışlardır.
Titan Kronos, bir titanis olan RHEIA ile birleşerek 6 çocuk sahibi oldu. Bunlardan en küçüğü olan Zeus, kardeşlerini yutan ve kendisini de yok etmek isteyen babası ile savaşarak üçüncü neslin hakimiyetini ele geçirdi. Bu arada Kronos tarafından yutulmuş olan kardeşlerini, bir başka deyişle diğer Olympos tanrılarını da kurtardı. Bir söylentiye göre Zeus’un baldırından, bir diğerine göre kızı PERSEPHONE (proserpine) ile birleşmesinden doğan oğul Dionysos, intikam peşindeki titanlar tarafından parçalanarak yutuldu. Buna çok öfkelenen Zeus, yıldırımlarının alevlerini göndererek, çocuk Dionysos2un parçalarını karınlarında taşıyan titanları yok etti. Titanların küllerinden de insanoğlu meydana geldi.
Böylece insan soyunda, titanların kötü huyları ile çocuk Dionysos’un tanrısal iyi huyları birleşti. Diğer yandan, çocuk Dionysos’un yüreğini, annesi Persephone (Proserpine) titanlardan kurtarmıştı. Bu yürekten, Dionysos’un ikinci defa doğuşunda yararlanıldı.
İnsandaki tanrısal ruh, bedende, bir mezardaki gibi hapistir. Öte dünyaya kavuşmaya çabalar. Dionistik taraf, titanik kötü unsurlardan temizlenmek ister. Bu yüzden ruh, temizlenmek gayesiyle birçok bedende dolaşır.
Orpheic öğreti Pisagor felsefesinde derin bir etki yapmıştır. “EVOHE” sözcüğü, Orpheic inancın da parolası olarak bilinir.
