Bakır işlemeciliği Diyarbakır’ın dünyaya armağanıdır. Bu armağanın çıkış noktası da Çayönü’dür ve tarihi yüzyılları aşmaktadır. Bakırcıların bin bir emekle işlediği kazanlar, kahve fincanları, bakır sahanlar gibi çok sayıda farklı ürün Diyarbakır Bakırcılar Çarşısı’nda yan yana dizilir.
Diyarbakır’daki önemli geleneksel sanatlar arasındadır. Yöredeki köşk, konak ve camilerin çinileri Diyarbakır’da üretilmiştir. İznik ve klasik Osmanlı çiniciliğinin genel özelliklerini taşısa da yöresel motiflerde farklılıklar göstermektedir. Çini fırınları; Fatih Paşa ile Nasuh Paşa Camileri arasında, Zincirkıran Türbesi civarında bulunmaktaydı. Lice ve diğer bölgelerde de seramik ve çini yapılmaktaydı. Peygamber mesleği olarak bilinen çömlekçilik de Diyarbakır’da önemli bir el sanatı olmuştur.
Türkiye’nin pamuk üretiminin %10’nu Diyarbakır’da yapılmaktadır. Dünya pazarında da saygın bir yeri olan Diyarbakır pamuğundan üretilen tekstil ürünleri yurt içi ve yurt dışında oldukça ilgi görmektedir. Pamuk kumaştan yapılan yöresel ürünler özellikle Sipahiler ve Yanık Çarşılarında bulunur.
Diyarbakır’ın en önemli sanatlarından birisi kuyumculuktur. Diyarbakır’ın yöresel altın işlemeciliğini sürdüren ustalardan ayna, gülabdan, nalin, ziynet, takunya, hasır bilezik ve gerdanlık başta olmak üzere birçok takıyı Kuyumcular Çarşısı’nda bulabilirsiniz.
Günümüzde Türkiye’nin ipek ihtiyacının %60’nı karşılayan Diyarbakır, ipek kumaşın her çeşidinin bulunduğu zengin çarşılara sahiptir. 19. yüzyılda kırmızı kök boyayla boyanmış Diyarbakır ipek ipliği Avrupa’da ünlüydü. Kulp, Lice ve Silvan ilçelerinde yaygın olarak üretilen ipekten yöresel kilim, sicim, heybe dokumalar dikkat çekmektedir. Özellikle dağ köylerinde yedi renkten oluşan desenli ve halk arasında yemeni olarak bilinen kilimler, çantalar ve seccadeler üretilmektedir.
Taşı ilmek ilmek işleyerek habbe haline getiren mahir Diyarbakırlı tesbih ustaları; kehribarı, oltuyu, mercanı, zümrüdü ve safiri yan yana dizerek ustalıklarını konuştururlar. Dünyanın en değerli kehribar tesbihleri Diyarbakır’da bulunur.
Özellikle yöresel bir malzeme olması ve bölgede bol miktarda bulunması nedeniyle bazalt taşı binlerce yıldır yapı malzemesi olarak kullanılmıştır. Yaklaşık 5.000 yıllık geçmişi ile 5,5 km uzunluğa sahip surlar, camiler, hanlar, hamamlar, medreseler, evler ve yollarda ana malzeme olarak bazalt taşı kullanılmıştır Diyarbakır’da.
Diyarbakır’ın el emeği, göz nuru puşisi kentin en çok bilinen el sanatlarının başında gelir. İpekli dokumadan elde edilen puşinin ilk temsilcileri de mahir ustaları da Süryani ve Ermenilerdir.
