Merhabalar, Bu yazımda Cumhuriyetimizin kurucusu ulu önder Mustafa Kemal ATATÜRK‘ün anısına Atatürk’ün ebedi istirahatgahı olan Anıtkabir ile ilgili bir yazı hazırlamak istedim.
Anıtkabir, Ankara Anıttepe’de eski adıyla Rasattepe‘de yer almaktadır. Rasattepe, Frig uygarlığına ait tümülüslere ev sahipliği yapan önemli bir bölgeymiş. Atatürk için bir anıt mezar yapılması kararlaştırıldığında bölge temizlenerek buluntular Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne kaldırılmış. Anıtkabir’in inşası 1944’te mimarlar Ahmet Arda ve Emin Onat’ın gözetiminde başlamış ve dokuz yıl sürmüş. 1953’te inşaat tamamlanınca Atatürk’ün naaşı Etnografya Müzesi’nden alınarak buraya defnedilmiş. Yine 1966’da 4.Cumhurbaşkanımız Cemal Gürsel ve 1973’te 2.Cumhurbaşkanımız İsmet İnönü de buraya defnedilmiş.
Tarihi bir mekanı veya anıtı gezerken, orada yer alan sembollerin ne anlama geldiğini bilmek, daha bilinçli bir şekilde gezmenizi ve tabiri caizse mekanın ruhunu daha iyi kavramanızı sağlar. Bu sebepten, Anıtkabir’de yer alan önemli anıt ve sembolleri sizler için derledim. Bu vesileyle, ulu önder Mustafa Kemal ATATÜRK’ü bir kez daha minnet ve saygıyla anıyorum.
Aslan Heykelleri
Anıtkabir girişindeki Arslanlı Yol ismini her iki yanında sıralanmış 24 aslan heykelinden alıyor. 24 aslan, 24 Oğuz Boyu’nu simgeliyor. Heykeller ise tarihe damgasını vurmuş Hitit Uygarlığı’nın mimari üslubuyla yapılmış. Bu da üzerinde yaşadığımız Anadolu coğrafyasına ve kültürüne verilen önemi vurguluyor.
Erkek Heykel Grubu
Hürriyet Kulesi‘nin önünde, sanatçı Hüseyin Özkan’ın yaptığı üç erkek figüründen oluşan bir heykel grubu yer alıyor. Solda elinde kitap tutan figür Türk gençliğini ve aydın insanı, sağda başında miğferi ve sırtında kalın kaputu olan figür Türk askerini yani Mehmetçiği, ortada yerel kıyafetleri ile yer alan figür ise Türk köylüsünü temsil ediyor. Atatürk’ün bir ülkenin gelişmesi hususunda tarımsal üretim ve köylü kalkınmasına verdiği değer malum. Kendisinin şu meşhur sözünü unutmayalım: “Köylü milletin efendisidir.” Bu heykel grubu esas itibariyle; öğrencisi, köylüsü ve askeriyle tek vücut olarak memleketine sahip çıkan Türk milletini temsil ediyor.
Kadın Heykel Grubu
Anıtkabir kompleksindeki önemli eserlerden biri de İstiklal Kulesi‘nin önünde yer alan 3 kadın figürünün oluşturduğu kadın heykel grubu. Sağda ve solda yer alan figürler, yere kadar uzanan çelenkler taşıyor. Başak demetlerinden oluşan bu çelenkler ülkemizin bereketini simgelemekte. Soldaki figür Atatürk’e Allah’tan rahmet dilemekte, ortadaki figür elleriyle yüzünü kapamış halde Atatürk’ün ölümüne duyduğu üzüntüyü göstermekte, sağdaki figür ise dirayetli bir görüntü sergiliyor. Bu üçlü heykel grubu Türk kadınlarının Atatürk’ün ölümünün derin acısında bile gururlu, ağırbaşlı ve azimli oluşunu simgeliyor. Heykeller yine sanatçı Hüseyin Özkan tarafından yapılmış.
Kılıç Tutan Genç ve Kartal Sembolleri
İstiklal Kulesi‘nin iç duvarlarında yer alan, bir kaya üzerine konmuş kartal ve iki eliyle kılıç tutan genç kabartmaları dikkat çekiyor. Kılıç tutan genç istiklal için mücadele eden Türk gencini, kartal ise hem mitolojide hem Selçuklu kültüründe olduğu üzere gücü ve bağımsızlığı simgeliyor. Kabartmalar sanatçı Zühdü Müridoğlu’nun eseri.
Kağıt Tutan Melek ve Şaha Kalkmış At Sembolleri
Hürriyet Kulesi‘nde yer alan melek ve at sembolleri, Anıtkabir duvarlarında yer alan en etkileyici sembollerden. Melek bağımsızlığın kutsallığını, elinde tuttuğu kağıt ise hürriyet beyannamesini temsil ediyor. Şaha kalkmış at ise hürriyet ve bağımsızlığın bir tasviri konumunda.
Kılıç Kabzası Üzerinde Birleşmiş El Figürleri
Misak-ı Milli Kulesi’nde yar alan bu figürler, bir kılıç kabzası üzerinde üst üste konmuş dört elden meydana geliyor. Kabza üzerindeki eller, vatanın kurtarılması konusunda and içmiş Türk halkını simgeliyor. Eserler sanatçı Nusret Suman’a ait.
Meşale ve El Figürleri
Bu figürler İnkılap Kulesi‘nde yer alıyor. Kompozisyonun sol tarafında güçsüz bir elin tuttuğu, sönmekte olan meşale çöken Osmanlı İmparatorluğu’nu simgeliyor. Sağ taraftaki güçlü bir elin tuttuğu kuvvetle yanan meşale ise yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’ni ve ulusu muasır medeniyetler düzeyine çıkaracak olan Atatürk ilke ve inkılaplarını simgeliyor. Eserler Sanatçı Nusret Suman’a ait.
Kılıç Tutan Erkek ve Ulu Ağaç Figürleri
Müdafaa-i Hukuk Kulesi‘ndeki kabartmada ilk göze çarpan, bir elinde kılıç tutan diğer eliyle de düşmana dur diyen erkek figürü. Figürün elinin altında bir ulu ağaç yer alıyor. Bu da yurdumuzu simgeliyor. Onu koruyup düşmana dur diyen erkek ise, kurtuluş ve bağımsızlık için yek vücut olmuş Türk halkını temsil ediyor.
